Begrippenlijst

Aardwarmte

Onuitputtelijke bron van energie uit de aarde. Een deel van die warmte is opgesloten geraakt bij het ontstaan van de aarde en een ander deel komt van natuurlijke kernreacties in de aarde.

Accijns

Belasting op producten.

Adaptatie

Maatregelen nemen om ons aan te passen aan klimaatverandering.

Aerosolinjectie

Chemische stoffen in de lucht brengen, zodat wolken worden gevormd die de zon weerkaatsen.

Algen

Een- of meercellige organismen die meestal gevonden worden in het oppervlaktewater. Ze worden ook wel wieren genoemd.

Ammoniak

Een kleurloos gas dat sterk ruikt. Het is een verbinding van stikstof en waterstof. Dit gas wordt onder andere gebruikt voor het maken van kunstmest, schoonmaakmiddelen en koelmiddelen.

Ammonium

Een zuur dat ontstaat uit ammoniak.

Biobrandstof

Biomassa is materiaal afkomstig van planten of dieren. Als je daar brandstof van maakt, dan heet dat ‘biobrandstof’.

Biodiversiteit

De verscheidenheid in soorten planten en dieren in een gebied.

Biomassa

Materiaal afkomstig van planten of dieren. 

Blauwe waterstof

Waterstof dat gemaakt wordt met energie afkomstig van aardgas, waarna de vrijgekomen broeikasgassen af worden gevangen en op worden geslagen.

Brandstofcel

Een energiebron die niet schadelijk is voor het milieu. De cel maakt met behulp van zuurstof en waterstof water, waarbij elektriciteit ontstaat.

Broeikaseffect

Als zonlicht de aarde raakt verandert het deels in warmtestraling (infrarood). De meeste gassen in de lucht (zoals zuurstof en stikstof) laten die warmtestraling net zo makkelijk weer gaan. Dit noem je het broeikaseffect.

Bruto Binnenlands Product

Alle inkomens van een land.

CCS

Carbon Capture and Storage. De opslag van CO2 in de grond, zodat het niet terechtkomt in de dampkring. Een voorbeeld van een CCS is een gasvanger.

Circulaire economie

Wanneer elk product en elke grondstof wordt hergebruikt of teruggegeven aan de natuur.

CO₂-heffing

Een belasting op CO2

Combiketel

Een ketel die warm water produceert en het water verwarmd dat door de centrale verwarming stroomt.

Datacenter

Een plaats waar veel krachtige computers bij elkaar staan.

Dieselaggregaten

Een apparaat dat diesel verbruikt om elektriciteit op te wekken. 

Draagkracht

De draagkracht van de aarde is het vermogen van de aarde om biologische soorten te voorzien in hun bestaan. Denk hierbij aan hoeveel land, water en grondstoffen er beschikbaar zijn.

Duurzame energie

Energie die we nu en in de toekomst onbeperkt kunnen blijven gebruiken en die niet schadelijk is voor het milieu.

Economische recessie

Wanneer de economische groei daalt.

Ecosystemen

Een ruimte waarbinnen een uitwisseling plaatsvindt van materie en energie tussen de levende en de dode natuur.

Elektriciteitsnet

Een netwerk van elektrische leidingen. Dit netwerk wordt gebruikt om de elektriciteit van de elektriciteitscentrales naar consumenten en bedrijven te transporteren.  

Emissiehandel

De handel in emissierechten. Emissierechten geven landen of bedrijven het recht om bepaalde broeikasgassen uit te stoten.

Energieopbrengst

De opbrengst van energie door een bepaalde machine, zoals een windturbine.

Energietransitie

De overgang van fossiele energiebronnen naar duurzame energiebronnen.

Fluorgassen

Gassen die gebruikt worden in koelkasten, spuitbussen en airco’s. Het draagt 2% bij aan klimaatverandering.

Formule E

Een race met alleen elektrische raceauto’s.

Fossiele brandstoffen

Brandstoffen die ontstaan zijn uit resten van plantaardig en dierlijk materiaal in het verre verleden. Hieronder vallen aardolie, aardgas, steenkool en bruinkool.

Fossiele energie

Energie uit organisch materiaal dat lang geleden door fotosynthese is vastgelegd en sinds die tijd bewaard is gebleven. Een voorbeeld is aardolie, steenkool en aardgas.

Fotosynthese

Planten bestaan voor een groot deel uit koolstof. Tijdens de fotosynthese wordt met behulp van water en zonlicht CO2 uit de lucht gehaald. Daarbij komt ook zuurstof vrij.

Gaswasser

Een techniek om CO2 uit rook van een fabriek of energiecentrale te filteren.

Generator

Een machine die beweging omzet in elektrische energie.

Geo-engineering

Sleutelen aan klimaatverandering, met als doel de opwarming van de aarde tegen te gaan.

Geothermie

Hetzelfde als aardwarmte: een onuitputtelijke bron van energie uit de aarde. Een deel van die warmte is opgesloten geraakt bij het ontstaan van de aarde en een ander deel komt van natuurlijke kernreacties in de aarde.

Golfstroom

Een warme golfstroom die vanuit Mexico via Groenland hierheen stroomt.

Green Deal

Met de Green Deal-aanpak wordt het mensen makkelijker gemaakt om duurzame initiatieven te beginnen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het versoepelen van regels. 

Greenwashing

Wanneer bedrijven hun groenste kant laten zien met als doel hun fossiele ambities te verbloemen.

Greta Thunberg

Een Zweedse klimaatactiviste. Ze werd bekend toen ze na de zomervakantie tot de Zweedse verkiezingen op 9 september 2018 elke schooldag ging staken om aandacht te vragen voor klimaatverandering. Dit deed ze buiten het Zweedse parlement.

Grijze waterstof

Waterstof dat gemaakt wordt met energie afkomstig van aardgas. Tijdens de productie komen broeikasgassen in de atmosfeer.

Groene certificaten

Een bewijs dat stroom opgewekt is uit duurzame energiebronnen. Hierin staat waar de stroom is opgewekt en op welke manier. 

Groene stroom

Elektriciteit opgewekt uit duurzame energiebronnen.

Groene waterstof

Waterstof dat gemaakt wordt met groene stroom.

Hernieuwbare energie

Energie van een bron die niet opraakt: windenergie, zonne-energie, waterkracht, aardwarmte en biomassa.

Het akkoord van Parijs

Een internationaal verdrag om de opwarming van de aarde tegen te gaan. 200 landen spraken hierin af dat ze nationale plannen zouden maken die ervoor moeten zorgen dat de opwarming van de aarde beneden de 2 graden blijft en liefst niet boven de 1,5 graden komt in vergelijking met ±1850.

Het Parijsakkoord

Een internationaal verdrag uit 2015 om de opwarming van de aarde tegen te gaan. 200 landen spraken hierin af dat ze nationale plannen zouden maken die ervoor moeten zorgen dat de opwarming van de aarde beneden de 2 graden blijft en liefst niet boven de 1,5 graden komt in vergelijking met ±1850.

Hittegolf

Wanneer het vijf dagen lang warmer is dan 25 graden, waarvan drie dagen warmer dan 30 graden.

Hitteplan

Een waarschuwing voor de risico's van hitte en een oproep om extra op elkaar te letten. Een hitteplan treedt in werking wanneer het vier dagen achter elkaar warmer is dan 27 graden.

Hybride energiepark

Een park waar windmolens en zonnepanelen elkaar aanvullen.

Hyperloop

Een systeem waarbij capsules met een snelheid van zo’n 1000 km/u door een bijna luchtledige buis reizen, om op die manier grote steden met elkaar te verbinden. Het systeem is nog in ontwikkeling.

Infrastructuur

Alle maatregelen die ervoor zorgen dat een land goed kan functioneren. Denk hierbij aan genoeg kabels om gebouwen en stoplichten van energie te voorzien. Of energiekastjes om tijdelijk energie in op te slaan.

IPCC

Intergovernmental Panel on Climate Change is een onderdeel van de Verenigde Naties. Ze maken rapporten die een overzicht geven van de laatste wetenschappelijke kennis op het gebied van klimaatverandering.

Isoleren

Materiaal aanbrengen zodat kou, warmte en geluid minder goed naar buiten of binnen kan.

Isotopen

Stoffen zoals CO2 bestaan uit verschillende deeltjes. Wanneer een stof van samenstelling verandert, noem je dit een isotoop. De stof is dan nog steeds CO2, maar kan zich anders gaan gedragen.

Ivanpah

Een voorbeeld van een zonnecentrale.

Kerncentrales

Een centrale waar met behulp van kernenergie elektriciteit wordt opgewekt.

Kernreacties

Een proces waarbij de kleine deeltjes waaruit een stof bestaat veranderen. Hierdoor kan energie vrijkomen, of een andere stof.

Klimaatakkoord

De plannen van Nederland uit 2016 om de gezamenlijke doelstelling van Het Parijsakkoord te halen.

Klimaatneutraal

Wanneer het geen negatief effect heeft op het klimaat.

Klimaatverandering

De verandering van het klimaat op de aarde als gevolg van natuurlijke of menselijke oorzaken over een lange periode.

Klimaatvluchtelingen

Vluchten vanwege het verdwijnen van bestaansmiddelen (huis, land, werk, etc.) als gevolg van droogte, overstromingen en natuurrampen.

Klimaatwet

In de Klimaatwet is vastgelegd dat we in 2030 49% minder CO2 moeten uitstoten en in 2050 95% minder ten opzichte van 1990. Dat is in de wet vastgelegd en ieder kabinet moet zich hier dus aan houden.

Kolonies

Meerdere poliepen van dezelfde soort die bij elkaar leven.

Koraalrif

Een ondiepe plaats in de zee die bestaat uit koraal.

Kredietcrisis

De crisis op financiële markten die in de zomer van 2007 ontstond. 

Lachgas

Komt vrij in de landbouw, de industrie en bij verbranding van afval. Het draagt voor 6% bij aan klimaatverandering.

Methaan

Een broeikasgas dat vooral vrijkomt bij de winning van fossiele brandstoffen en bij landbouw en veeteelt. Het draagt 16% bij aan klimaatverandering.

Methaanijs

Opgeslagen ijs diep onder de oceaan dat door de hoge waterdruk ontstaat bij een temperatuur onder de 4 graden.

Mitigatie

Maatregelen nemen om de klimaatverandering te verminderen.

Mondialisering

Ook wel globalisering genoemd. De wereldwijde handel tussen landen en multinationals.

Olivijn

Een steensoort die snel verweert en reageert met CO2. Olivijnen worden uitgestrooid om CO2 uit de lucht te halen.

Participatie

Participatie betekent dat burgers actief meedoen. Vaak gaat het over burgerparticipatie: bewoners en bedrijven denken of beslissen mee bij nieuwe plannen van de overheid.

PAS (Programma Aanpak Stikstof)

In 2015 werd dit programma door de overheid ingevoerd. Hierin stond een stappenplan voor het verminderen van de stikstofproblemen. De landbouwsector moest bepaalde maatregelen nemen tegen de ammoniakuitstoot, zoals het bouwen van luchtwassers in de stallen.

Passaatwinden

Tropische luchtstromen.

Permafrost

Grond die een groot deel van het jaar bevroren is. Alleen in de zomer ontdooit de bovenlaag.

Plankton

Een klein organisme dat ronddrijft in de zee.

Poliepen

Holtedieren die bijna hun hele leven vastgehecht zitten op stenen, planten of andere dieren

Positieve feedbacks

Een zogenaamd sneeuwbaleffect: effecten die zichzelf versterken. Door het gevolg van een effect (zee-ijs smelt waardoor het wateroppervlak meer warmte opneemt), treedt het effect opnieuw op (het wateroppervlak wordt warmer waardoor nog meer zee-ijs smelt).

Radioactief afval

Stoffen die overblijven na de productie van kernenergie.

Radioactieve straling

Straling die vrijkomt bij kernenergie en die erg gevaarlijk is voor mensen, dieren en planten.

Restwarmte

Een ander woord voor stadswarmte. Een energiebron: warmte die afkomstig is van gebouwen waar veel warmte vrijkomt wordt gebruikt voor de verwarming van huizen en bedrijven.

Smart grid

Een slim systeem dat vraag en aanbod van energie zo goed mogelijk op elkaar aan laat sluiten.

Stadswarmte

Een energiebron: warmte die afkomstig is van gebouwen waar veel warmte vrijkomt wordt gebruikt voor de verwarming van huizen en bedrijven.

Startups

Een startend bedrijf. 

Stikstof

Een kleur- en reukloos gas dat overal om ons heen is. 78% van de lucht bestaat uit stikstof.

Stikstofoxiden

Dit gas ontstaat door de verbinding van stikstof met zuurstof bij hoge druk en temperaturen. Het komt vooral vrij bij de verbranding van fossiele brandstoffen, zoals uitlaatgassen

Stroomgebied

Het gebied dat zijn water via een rivier afvoert.

Stuwdam

Een dam in een rivier om water tegen te houden.

Stuwmeer

Een kunstmatig meer dat ontstaan is door de aanleg van een stuwdam.

Subsidie

Financiële steun van de overheid om bepaalde activiteiten te stimuleren, zoals het overschakelen op elektrisch koken of het gebruiken van een warmtepomp.

Tipping points

Zogenaamde kantelpunten. Wanneer dit punt bereikt wordt, kan het klimaat ineens erg veranderen.

Tuinder

Een agrarisch beroep waarbij op grote schaal gewassen worden geteeld.

Uranium

Het zwaarste chemische element dat in de natuur voorkomt en dat gebruikt wordt als grondstof voor kernenergie.

Verdeelstation

Hier wordt stroom omgezet naar een lagere waarde.

Verdroging

Een verlaging van de grondwaterstand, waardoor een watertekort ontstaat. Dit komt door hogere temperaturen en meer verdamping. Hierdoor kunnen er minder planten groeien. Watergebruik door toerisme en landbouw versterkt dit.

Vermesting

Een overmaat aan voedingsstoffen (zoals stikstof) in de bodem. Planten kunnen niet al deze stoffen opnemen, waardoor ze in het bodem-, oppervlakte- en grondwater terechtkomen.

Versnelde opwarming

Door opwarming smelt het ijs op de polen en bergen. Normaal gesproken reflecteert ijs warmte, waardoor de aarde afkoelt. Doordat er door de opwarming minder ijs is, wordt er minder warmte gereflecteerd. Hierdoor wordt warmte op de aarde vastgehouden en wordt het warmer.

Versterkte broeikaseffect

Extra CO2 dat vrijkomt bij de verbranding van fossiele brandstoffen (steenkool, aardgas en aardolie) zorgt ervoor dat er meer warmte wordt vastgehouden in de atmosfeer. Hierdoor stijgt de temperatuur op aarde.

Verwoestijning

Het uitbreiden van de woestijn als gevolg van hogere temperaturen en meer verdamping.

Verzuring

Het zuurder worden van de bodem en water. Dit zorgt ervoor dat bepaalde planten niet kunnen groeien.

Video-conferencing

Online vergaderen.

Vistrappen

Truc om vissen om een dam, dijk, stuw of sluis te leiden.

Vulkanische gebieden

Gebieden waar heet materiaal zoals lava door de aardbodem heen naar boven komt.

Warmtedistributie

Een ander woord voor stadswarmte. Een energiebron: warmte die afkomstig is van gebouwen waar veel warmte vrijkomt wordt gebruikt voor de verwarming van huizen en bedrijven.

Warmtenet

Een ander woord voor stadswarmte. Een energiebron: warmte die afkomstig is van gebouwen waar veel warmte vrijkomt wordt gebruikt voor de verwarming van huizen en bedrijven.

Warmtepomp

Een apparaat dat warmte verplaatst van de ene naar de andere omgeving.

Waterkering

Een object in het water dat het water op een bepaalde plaats tegenhoudt.

Waterkracht

Het benutten van de stroming van water om energie op te wekken.

Waterkrachtcentrale

Een elektriciteitscentrale die aangestuurd wordt door stromend of neerstortend water (oftewel waterkracht).

Waterstof

Een energiedrager. Bij het gebruik van waterstof ontstaat energie. Je kan er bijvoorbeeld je elektrische auto mee opladen.

Windenergie

Energie opgewekt door wind met behulp van windturbines.

Windkracht

De sterkte van de wind.

Windpark

Een park met windturbines.

Windpark op zee

Windturbines op zee.

Windturbine

Een molen met een generator die wordt aangedreven door de wind en op die manier elektriciteit kan opwekken.

Zandbank

Een ophoping van zand op de bodem van een meer of zee.

Zeespiegelstijging

Het stijgen van de zeespiegel als gevolg van het smelten van landijs en het opwarmen van de aarde.

Zonneboiler

Een apparaat dat warm water levert door gebruik te maken van zonlicht. Het bestaat uit een zonnecollector, een voorraadvat en een na-verwarmer.

Zonnecentrales

Grote spiegels in zonnige oorden die meedraaien met de zon en stroom opwekken voor complete steden. Het principe is hetzelfde als dat van zonnepanelen.

Zonnepanelen

Vlak met zonnecellen, gebruikt voor de opwekking van elektriciteit uit zonlicht.

Zonneparken

Grote velden met zonnepanelen.

Zwaartekracht

De aantrekkende kracht van de aarde.

Mogen wij
cookies plaatsen?
EnergieGenie bevat functies welke afhankelijk zijn van cookies.
Ik accepteer alle cookies
Ik accepteer alle cookies
Ik accepteer alle cookies
Ik accepteer alleen noodzakelijke cookies