De prijs van olie
Aardolie (en aardgas) wordt gebruikt voor benzine, brandstof voor vliegtuigen, verwarming, plastic, telefoonhoesjes en bijvoorbeeld de omhulsels van laptops. Aardolie is een niet-vernieuwbare bron van energie en zal opraken. Tot die tijd wordt de prijs van olie bepaald door het marktmechanisme: de vraag naar olie door consumenten en bedrijven en het aanbod van olie door het oppompen van olie door oliemaatschappijen en olieproducerende landen. In 2020 gebeurde door de Covid-crisis iets raars: in de Verenigde Staten kreeg iemand die een vat olie bestelde er 37 dollar bij. De prijs was negatief geworden. Alle tanks, pijpleidingen en opslagplaatsen zaten vol met olie terwijl de consumptie was ingestort.
Lees de artikelen Corona en klimaat en De prijs van CO2 van het thema Iedereen praat mee.
1. Leg uit, via het marktmechanisme, dat de prijs van een vat olie negatief was geworden.
Momenteel worden er ongeveer 185 miljoen vaten olie per dag wereldwijd opgepompt. In een vat zit gemiddeld bijna 160 liter olie. Vanwege de hoge olieconsumptie is de olievoorraad binnen 40 tot 100 jaar op. Hierdoor zal de olieprijs in de toekomst verder stijgen en hoger worden dan deze ooit is geweest. Dit wordt zowel gunstig als ongunstig gezien voor de economische groei.
2. Leg uit dat een hoge olieprijs zowel gunstig als ongunstig is voor de economische groei.
De productie van olie en de consumptie van bijvoorbeeld benzine en kerosine zijn zwaar milieubelastend. Om de CO₂-uitstoot te reguleren bestaan er emissierechten.
“Emissierechten geven een land of bedrijf het recht om CO₂ en andere schadelijke gassen uit te stoten. De handel in emissierechten verloopt via EU ETS (Emission Trading System) en is er om uiteindelijk de uitstoot van CO₂ op een efficiënte manier te verminderen. Het aantal beschikbare emissierechten is gelijk aan de totale hoeveelheid CO2 die jaarlijks mag worden uitgestoten. Deze hoeveelheid is gebaseerd op de EU-doelstellingen en wordt jaarlijks verminderd¹.
3. Leg uit wat er op termijn met de prijs van energie zal gebeuren op basis de EU-doelstellingen.
Europese bedrijven maken zich zorgen omdat het systeem van emissierechten alleen geldt voor Europese landen. Ze verwachten daarom helemaal geen afname van de vervuiling en de CO₂-uitstoot.
4. Leg de verwachting uit dat er geen afname van de CO₂-uitstoot zal zijn.
Vanwege de hoge olieconsumptie en de bijkomende milieuverontreiniging moeten we op zoek naar een nieuwe bron van energie. Dit noemen we energietransitie. Een vorm van energietransitie kan zijn door stroom op te wekken via windenergie en zonne-energie. Het voordeel is dat deze manier van energie opwekken gepaard gaat zonder milieuvervuiling.
Er zijn grote investeringen nodig om huizen en bedrijven aan te passen op een nieuwe en schone energievorm. Het plaatsen van één windmolenpark op de Noordzee kost naar schatting € 12,5 miljard en zal miljoenen huishoudens van stroom kunnen voorzien. Dit bedrag zal de aankomende jaren betaald moeten worden door de werkende Nederlander. Omdat er meerdere windmolenparken nodig zijn en daarnaast huishoudens ook zelf zonnepanelen gaan plaatsen mag je aannemen dat de energieprijs gelijk blijft.
5. Bespreek met elkaar of de investeringen in windmolenparken wenselijk zijn. Formuleer voor- en tegenargumenten en kom tot een conclusie waarin je ook een ethisch en moreel argument benoemt.
De volgende concepten kun je gebruiken in het formuleren van argumenten:
- betalingsbereidheid, kostprijs, terugverdientijd, externe effecten, maatschappelijke kosten, lasten huidige en toekomstige generatie, welvaart in enge en ruime zin, inkomensverdeling en overheidssaldo.
